Word een Cassini Wetenschapper voor een Dag

Het team dat aan de NASA/ESA/ASI Cassini-Huygens missie werkt, heeft waardevolle onderzoekstijd gereserveerd om waarnemingen te doen voor educatieve doeleinden. Ze zullen deze tijd gebruiken om foto’s te maken speciaal voor de ‘Cassini Wetenschapper voor een Dag’ competitie. Leerlingen (10-18 jaar) kiezen een van de drie doelen waarvan Cassini een foto zal maken en schrijven een essay voor een panel van experts, om deze keuze te rechtvaardigen.

De winnaars van 2016

Leeftijdscategorie 10 - 12 jaar
Saturnus' ringen met drie manen van Saturnus geschreven door Khouloud, Melanie en Imraan
Foto van Jupiter geschreven door Annabella Roos  
Cassini ruimtesonde geschreven door Job van der Vinne

Leeftijdscategorie 13 - 15 jaar
In de ban van de ringen van Saturnus geschreven door Rozemarijn Kooij
Een foto van Jupiter van veraf geschreven door Sander Lambrechts
Saturnus geschreven door Jos Bakker en Thijs Lukkien

Let op! Deze competitie is al voorbij!

De prijs
Winnaars van de competitie in de deelnemende landen zullen een speciale ESA goodie-bag en certificaat ontvangen. Ook zullen de winnende essays op de ESA website worden geplaatst. Daarnaast kunnen de winnaars in Nederland via UNAWE een bezoekje aan ESTEC brengen!

Competitie informatie
Aanmeldingen waren welkom van leerlingen uit een van de ESA-lidstaten en de staten die met ESA samenwerken voor deze competitie, namelijk: België, Tsjechië, Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Ierland, Italië, Nederland, Noorwegen, Portugal, Poland, Roemenië, Spanje, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. De deadline voor de competitie in deze landen was 23:59 CET, 26 februari 2016.

Essays zullen per land in de volgende leeftijdsgroepen worden beoordeeld:
10-12 jaar oud
13-15 jaar oud
16-18 jaar oud

Inzendingen zullen worden geaccepteerd van individuele leerlingen of van teams met maximaal vier leerlingen. Inzendingen voor Nederland kunnen voor de deadline via email gestuurd worden naar Tibisay Sankatsing Nava (sankatsing@strw.leidenuniv.nl) met als onderwerp "Inzending Cassini Wetenschapper".

Cassini-Huygens Missie
De Cassini-Huygens missie is een internationale samenwerking tussen NASA, ESA en de Italiaanse ruimtevaartorganisatie ASI . In 2004 kwam de ruimtesonde, bestaande uit de NASA Cassini ruimtesonde en de ESA Huygens ruimtesonde, na een reis van bijna zeven jaar als eerste aan in een baan rondom Saturnus. In januari 2005 landde de Huygens ruimtesonde op het oppervlak van Titan, een van de manen van Saturnus. Dit is de enige landing die zo ver in ons Zonnestelsel heeft plaatsgevonden, het verste van de Aarde vandaan. De Cassini ruimtesonde bevindt zich nog steeds in een baan rondom Saturnus. Het geeft wetenschappers enorm veel informatie over de gigantische planeet en haar manen.

De Cassini missie is nu in de laatste fase en heeft nog zo’n twee jaar te gaan tot aan het einde van de tweede missie-uitbreiding, die de ‘Solstice Mission’ wordt genoemd. De laatste banen die Cassini zal afleggen tussen 2016 en 2017 zullen spectaculair zijn. De ruimtesonde zal heel dicht rondom Saturnus en haar ringen cirkelen totdat het een laatste duik in de atmosfeer van Saturnus neemt in september 2017. Op dit moment en tot aan het einde van 2015 zal Cassini’s traject in het verlengde van Saturnus’ evenaar liggen. Hierdoor kan het nog een aantal keer heel dicht langs de ijzige manen van Saturnus vliegen.

De Huygens ruimtesonde is door ESA ontwikkeld en veel Europese landen waren betrokken bij de ontwikkeling van 12 instrumenten aan boord van de Cassini ruimtesonde. Data dat terug werd gestuurd naar de Aarde door de Huygens sonde, samen met data van de Cassini missie, worden bestudeerd door honderden wetenschappers van over de hele wereld. Veel van de wetenschappers die aan deze internationale missie van exploratie en ontdekkingen meedoen, zijn Europees.

Welk doel kies jij?
Om aan de competitie deel te nemen moeten leerlingen elk van de drie doelen bestuderen waarvan Cassini een foto zal maken, en een keuze maken voor het doel waarvan ze denken dat deze het meeste zal bijdragen aan de wetenschap. Een korte beschrijving van elk doel wordt hieronder gegeven. Software dat door het team van wetenschappers wordt gebruikt dat de Cassini missie voorbereid, stimuleert wat camera’s aan boord van de ruimtesonde kunnen zien op een specifieke tijd en plaats. Missieplanners gebruiken computer gegenereerde afbeeldingen zoals deze hieronder, om hun missies te plannen.

1. Saturnus’ ringen, met drie manen van Saturnus: Tethys, Enceladus en Mimas.
Deze afbeelding combineert een plakje van Saturnus’ prachtige ringen met drie van Saturnus’ manen: Tethys bovenaan, Enceladus net onder de ringen en Mimas onder Enceladus.

Tethys werd ontdekt in 1684 door Giovanni Cassini. Het bestaat voornamelijk uit waterijs, wat betekent dat het een lage dichtheid heeft. Het oppervlak van deze middelgrote maan heeft heel veel kraters en grote breuklijnen.

Enceladus is naar grootte de zesde maan van Saturnus. Omdat hij bedekt is met ijs, reflecteert zijn oppervlak bijna 100 procent van het zonlicht dat hem bereikt. William Herschal ontdekte deze maan in 1789, maar er was maar weinig bekend over Enceladus totdat twee Voyager ruimtschepen erlangs vlogen in de jaren ’80. Sindsdien heeft de Cassini ruimtesonde watergeisers waargenomen die uit de maan spoten. Deze verspreiden deeltjes door de hele E-ring van Saturnus en bombarderen andere manen die daar werden gevonden, zoals Tethys.

Kleine Mimas, de kleinste van de grote manen van Saturnus, is een bevroren en met littekens edekte wereld. Het heeft een van de meest kraterrijke oppervlaktes in ons Zonnestelsel. Een opvallende en gigantische impactkrater wordt Herschel genoemd, naar William Herschel, die deze maan in 1789 ontdekte. Saturnus is beroemd om zijn prachtige ringsysteem. Er zijn zeven concentrische ringen rondom de planeet. Ze bestaan uit veel ijzige en rotsachtige deeltjes die variërend in grootte van een zandkorrel tot een huis. Elk deeltje heeft zijn eigen baan rondom de planeet. De ringen van Saturnus hebben sterrenkundigen verbijsterd sinds Galileo Galileo ze ontdekte in 1610.

2. Een foto van Jupiter van veraf

Jupiter is de grootste planeet in ons Zonnestelsel. Het is zo groot dat er meer dan duizend Aardes in zouden passen. De gemiddelde afstand tussen Saturnus en Jupiter is een ongelofelijke 645 miljoen kilometer. Daarom, door deze immense afstand, ziet Jupiter er vanuit Saturnus uit als een kleine stip door de ogen van Cassini’s camera’s. Waarom zou een ruimtesonde dat om Saturnus cirkelt een foto willen nemen van Jupiter op zo’n afstand? Foto’s van Jupiter vanaf Saturnus zijn zeer interessant voor wetenschappers die toekomstige instrumenten in de ruimte willen bouwen om exoplaneten te bestuderen.

3. Een kort filmpje van Saturnus’ maan Tethys, achter Rhea langs. 

Dit filmpje van Tethys die achter Rhea langsgaat, zal worden gemaakt uit 27 foto’s die elk 60 seconden later genomen worden. Waarom doen we dit? Omdat Cassini geen videocamera aan boord heeft. Rhea is de op een na grootste maan van Saturnus. Het is weer en andere kleine, koude wereld vol met kraters die bestaat uit driekwart waterijs en een kwart rots. Deze maan is bedekt met onregelmatige lijnen die varieren van tien tot honderden kilometers in lengte. Cassini foto’s hebben laten zien dat deze onregelmatige lijnen breuklijnen met diepe ravijnen.

Contact informatie

Nederlandse organisator:
Tibisay Sankatsing Nava sankatsing@strw.leidenuniv.nl
Universe Awareness
Universiteit Leiden

Rebecca Barnes
Communications, Outreach and Education Group
Directorate of Science and Robotic Exploration, ESA
SciEdu@esa.int

Nicolas Altobelli
ESA Cassini–Huygens Project Scientist
nicolas.altobelli@sciops.esa.int