UNAWE onderwijsposter: Afstanden in ons Heelal

Click to download (PDF)

Deze poster is gemaakt om te dienen als lesmateriaal voor in de klas om kinderen te laten zien wat er nog meer in het heelal te vinden is, naast onze Aarde. Hij is op zo’n manier ontworpen dat de omvang van de afgebeelde objecten niet op schaal zijn (simpeler gezegd: dat de grootte van de objecten niet kloppen in verhouding tot elkaar). In plaats daarvan hebben we voor een schaal gekozen die laat zien hoe ver weg alle hemellichamen uit het universum van ons af zijn.

Deze schaal die we gebruiken voor de afstand noemen we een logaritmische schaal. Dit betekent dat met elke stap van onze schaal (zie linkerzijde) alles 10 keer zo groot wordt. Je kunt het een beetje zien als een zoom-knop waarmee we met elke stap uitzoomen. Om een voorbeeld te nemen: als we beginnen bij een persoon, dan is de volgende stap op de logaritmische schaal een heel gebouw zijn, gevolgd door een voetbalveld, en daarna een complete stad…. Dit is precies hoe we naar het heelal kijken. We beginnen bij aardse objecten, die vele malen kleiner zijn dan al het andere op de poster, hoewel ze het grootste lijken. Als we vervolgens naar boven gaan, zoomen we als het ware uit en komen we aan bij ons Zonnestelsel, vervolgens ons sterrenstelsel, enzovoort.

Het is belangrijk dat je deze bijzondere schaal duidelijk overbrengt op de leerlingen. Dit kan in het begin erg moeilijk voor ze zijn om te bevatten. Bedenk echter dat de poster is gemaakt om te laten zien wat er in het heelal is, en op welke afstand ze van de Aarde staan. Gebruik de schaal om de enorme leegte in de ruimte uit te leggen, door het concept van een lichtjaar toe te lichten. Benadruk dat de afmetingen van de objecten niet in verhouding tot elkaar zijn afgebeeld, en geef voorbeelden van hoe groot alle hemellichamen werkelijk zijn. (Als de Zon bijvoorbeeld een basketbal was, dan zou de Aarde een appelpitje zijn.)

Als begeleidend materiaal kun je een – al dan niet getekende - “bekende log schaal” toevoegen:

- 0.01 m – mier

- 0.1m – bloem (met een mier erop)

- 1m – kind (dat een bloem vasthoudt)

- 10m – groot huis (met een kind ernaast)

- 100m – huizenblok (met het huis erin)

Dit geeft de leerlingen een idee van wat een logaritmische schaal is, zodat ze kunnen visualiseren hoe die werkt met alledaagse dingen.

Ook kun je als begeleidend materiaal een VOORBEELDSCHAAL van de onderlinge afmetingen in het Zonnestelsel maken:

- Zon – (a) basketbal; (b) pompoen/watermeloen

- Mercurius – (a) zandkorrel; (b) mosterdzaadje

- Venus – (a) peperkorrel; (b) erwt

- Aarde – (a) peperkorrel; (b) erwt

- Mars – (a) klein kraaltje; (b) peperkorrel

- Jupiter – (a) golfbal; (b) grapefuit

- Saturn – (a) pingpongbal; (b) sinaasappel

- Uranus – (a) knikker; (b) grote cherrytomaat

- Neptunus – (a) knikker; (b) kleine cherrytomaat

Team:

Share: